Czy można przerwać bieg terminu zasiedzenia? Jeżeli tak, to jak to zrobić w sposób skuteczny? Jakie czynności przed sądem bądź innym organem przerywają bieg terminu zasiedzenia? Jak bronić się przed złożonym do sądu wnioskiem o stwierdzenie nabycia prawa własności naszej nieruchomości przez zasiedzenie? Jak bronić się przeciwko zasiedzeniu?
Zgodnie z art. 175 Kodeksu cywilnego, do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń. Odpowiednie stosowanie art. 123 Kodeksu cywilnego oznacza, że bieg zasiedzenia przerywa się przez każdą czynność przed sądem przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.
Według ustalonego orzecznictwa i wspierającej taki pogląd doktryny, bieg zasiedzenia przerywa tylko taka czynność przed sądami czy właściwymi organami, która została przedsięwzięta przez właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi i zmierza do pozbawienia go tego posiadania i jest zdolna ten cel osiągnąć. Chodzi zatem o wniesienie powództwa jak i złożenie wniosku w postępowaniu nieprocesowym, skierowanego przeciwko posiadaczowi, na rzecz którego biegnie termin zasiedzenia, mający na celu bezpośrednio pozbawienie go posiadania rzeczy i odzyskania posiadania przez właściciela.
W orzecznictwie wskazuje się, że skuteczną ochronę przed zasiedzeniem stanowią w szczególności: powództwo petytoryjne, windykacyjne lub negatoryjne przeciwko samoistnemu posiadaczowi nieruchomości; wniosek egzekucyjny zmierzający do odzyskania władztwa nad rzeczą; wniosek o zniesienie współwłasności; wniosek o dział spadku; powództwo przeciwko posiadaczowi samoistnemu o ustalenie prawa własności; powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym; wniosek właściciela zasiadywanej nieruchomości o rozgraniczenie i wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego, którego celem jest ustalenie przebiegu granicy i wyjaśnienie zasięgu prawa własności przygranicznego pasa gruntu; zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej; wniosek o wszczęcie mediacji.
Należy zwrócić również uwagę, że przerwanie biegu terminu zasiedzenia następuje tylko i wyłącznie wobec tej osoby, wobec której dokonano czynności, o której mówi art. 123 Kodeksu cywilnego. Jeżeli współposiadaczami rzeczy byli małżonkowie objęci majątkową wspólnością, ale czynność była skierowana jedynie wobec jednego z małżonków, to wobec drugiego małżonka nie nastąpi przerwanie terminu zasiedzenia.
Czy osobie, która utraciła własność w wyniku zasiedzenia, przysługuje wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości za czas poprzedzający datę zasiedzenia od podmiotu, na którego rzecz zasiedzenie nastąpiło? Czy za okres poprzedzający stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości można dochodzić roszczeń pieniężnych wobec osoby, która korzystała z naszej nieruchomości? W orzecznictwie spotykany jest pogląd, zgodnie z którym zasiedzenie powoduje wygaśnięcie roszczeń przysługujących właścicielowi wobec posiadacza, który stał się właścicielem, za okres poprzedzający datę zasiedzenia. Dotyczy to w szczególności roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Łodzi w jednym ze swoich orzeczeń ład, porządek prawny, stabilizacja stosunków w zakresie odnoszącym się do własności rzeczy, czyli wszystko to, do czego zapewnienia zmierza zasiedzenie, ulegałoby ponownie zakłóceniu przez spory dotyczące związanego z roszczeniem windykacyjnym i tym samym uzależnionego przede wszystkim od kwestii własnościowych roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy w okresie poprzedzającym datę zasiedzenia. Przyznanie byłemu właścicielowi takiego roszczenia wobec posiadacza, który stał się właścicielem, byłoby więc nie do pogodzenia z celem zasiedzenia.
Również Sąd Najwyższy w jednej ze swoich uchwał doszedł do wniosku, że właścicielowi nieruchomości obciążonej wskutek zasiedzenia służebnością przesyłu nie przysługuje roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z tej nieruchomości za okres poprzedzający zasiedzenie.